Heb je ook weleens een brainstormsessie meegemaakt waarbij in een uur tijd tientallen ideeën werden geopperd, maar deze uiteindelijk nergens toe leidden? Dat is op zijn zachtst gezegd frustrerend. Aan het einde van de sessie geef je elkaar een schouderklopje en gaat iedereen weer aan het werk — maar echte oplossingen zijn nergens te bekennen. 

Zo verlopen brainstormsessies helaas maar al te vaak. Maar zo hoeft het niet te gaan. 

Brainstormen is een van de meestgebruikte methodes om ideeën te genereren en een omgeving te creëren waar iedereen doeltreffend kan samenwerken. Maar zonder de juiste voorbereiding, sturing en focus kan een brainstormsessie al snel ontsporen. Hier lees je hoe je jouw brainstormsessies tot een succes maakt.

Wat is brainstormen?

De klassieke brainstormsessie is in 1939 ontwikkeld door reclamemaker Alex Osborn. Hij wilde een manier vinden om met zijn team meer en betere ideeën voor reclamecampagnes te bedenken, en dus introduceerde Osborn samenwerkingssessies voor de hele groep. Hij ontdekte dat het team samen veel beter was in het bedenken van originele en creatieve ideeën. 

Vandaag de dag is brainstormen in alle sectoren een veelgekozen methode. 

Voordelen van een brainstormsessie

Brainstormen is een ideale manier om eenheid te scheppen in je team en ideeën uit te werken in een constructieve omgeving. 

Naast een bron van nieuwe en unieke ideeën zijn brainstormsessies ook een gelegenheid om samen te komen en met het hele team bij te dragen aan het creatieve proces. Dit aspect van brainstormen is vaak nog waardevoller dan de ideeën zelf. 

Als een brainstormsessie goed verloopt, voelen de teamleden zich na afloop opener en beter op hun gemak bij hun collega's, wat gunstig kan zijn voor de samenwerking en communicatie op de lange termijn. 

Het bedenken van nieuwe ideeën en het bijschaven van creatieve oplossingen is natuurlijk het belangrijkste voordeel van brainstormen. Er bestaan verschillende brainstormtechnieken, maar één ding is duidelijk: als ze goed worden aangepakt, kunnen brainstormsessies betere en meer diverse ideeën opleveren dan elk van de deelnemers afzonderlijk had kunnen ontwikkelen in dezelfde tijd.

7 brainstorm tips voor innovatie en creativiteit

Hoewel traditionele brainstormsessies zeer populair zijn, kleven er ook enkele nadelen en uitdagingen aan vast. Slecht georganiseerde brainstormsessies zijn net als andere slecht georganiseerde kantoorvergaderingen: een verspilling van tijd en energie. 

In traditionele brainstormsessies is altijd maar één persoon aan het woord, waardoor de andere deelnemers kunnen gaan blokkeren; dit houdt in dat ze de gedachteloop van de spreker volgen en daardoor hun eigen ideeën vergeten of verwerpen. 

Daarbij kan brainstormen leiden tot een fenomeen dat groepsdenken heet. Zodra iemand een idee oppert, passen andere mensen hun gedachtegang daaraan aan, waardoor er uiteindelijk minder verschillende ideeën worden besproken. 

Bovendien hebben extraverte mensen bij het brainstormen soms een oneerlijk voordeel, omdat ze gemakkelijker het woord nemen en energie krijgen van de interactie met de groep. Zo kun je waardevolle inzichten mislopen omdat introverte deelnemers terughoudender zijn of moeite hebben om spontaan iets creatiefs te bedenken. 

Al deze valkuilen zijn gelukkig te voorkomen. Met behulp van deze tips organiseer jij voortaan effectieve, succesvolle brainstormsessies.  

1. Houd het kort

Kortere sessies zorgen voor focus: als je beperkt de tijd hebt om alle ideeën te verzamelen, blijft de groep meestal beter op koers. Streef naar slechts 15-30 minuten. Voor kortere vergaderingen zijn een goede voorbereiding en een duidelijke agenda noodzakelijk (hierover later meer). 

Pro-tip: let ook op het tijdstip van je vergadering of brainstormsessie. In de namiddag zijn mensen vaak trager en mentaal vermoeid; ze tellen de minuten af tot ze weer naar huis mogen. Niet bepaald een recept voor innovatie. 

2. Houd het klein

Net zoals te veel koks de brij bederven, kan het ook bij een brainstormsessie te druk zijn. Houd de groep klein, liefst maximaal 10 mensen. Op die manier krijgt iedereen de kans om gehoord te worden en kunnen er constructievere gesprekken ontstaan. 

Kies je groep zorgvuldig uit. Door een divers team samen te stellen, kun je nieuwe ideeën en aanpakken voor je probleem ontdekken. 

Vraag geen mensen die te ver van het probleem af staan; het doel is om dialoog te stimuleren en steun te vergaren voor dit proces. Als iemand geen voeling heeft met het onderwerp, is het voor deze persoon lastiger om waardevolle bijdragen te leveren. 

3. Leg uit welk probleem moet worden opgelost

De beste ideeën ontstaan als de groep precies begrijpt welk probleem er moet worden opgelost. Om dat probleem te verduidelijken, kun je het team op weg helpen met een vraag, zoals: 'Op welke manieren kunnen we volgend kwartaal de omzet verhogen?'

Stel vervolgens grenzen aan de oplossingen. Met andere woorden: aan welke beperkingen of vereisten moet(en) de oplossing(en) voldoen? Misschien moet de oplossing bijvoorbeeld binnen een bepaald budget passen. Hoe meer beperkingen je aan de oplossingen stelt, hoe gerichter de ideeën zullen zijn.  

Deel deze informatie vóór de sessie met de groep (ten minste 1-2 dagen van tevoren) en geef ook alle andere contextuele informatie die nodig is om het probleem en de doelen van de sessie te begrijpen.

4. Stel een duidelijke agenda op

Zonder agenda kunnen vergaderingen – en brainstormsessies – snel afdwalen. Stel een agenda op (en houd je eraan) om iedereen bij de les te houden. Stuur de agenda van tevoren naar de groep zodat alle deelnemers weten wat ze kunnen verwachten en hoe ze zich kunnen voorbereiden. 

5. Laat deelnemers zich individueel voorbereiden

Om groepsdenken te voorkomen en iedereen evenveel kans te geven om een bijdrage te leveren, kun je de deelnemers vragen om zich individueel op de brainstormsessie voor te bereiden. 

Onderzoek toont aan dat mensen betere ideeën produceren als ze er eerst in hun eentje over nadenken. Als de groepsleden daarna met hun voorbereide ideeën bijeenkomen, kunnen ze effectiever samenwerken aan het vaststellen en ontwikkelen van de beste oplossingen.

6. Brainstormsessie leiden? Treed op als facilitator

Voor een succesvolle brainstormsessie is een goede facilitator cruciaal. De facilitator heeft de taak om de discussie te leiden en de groep op koers te houden door: 

• Het gesprek bij te sturen als de groep stilvalt of afdwaalt.
• De regels van de brainstorm te verduidelijken en te handhaven.
• Elke deelnemer de kans te geven om een bijdrage te leveren.
• Aan het einde van de sessie uit te leggen wat de vervolgstappen zijn.

Een facilitator zorgt ervoor dat de groep gefocust blijft en dat de beschikbare tijd goed wordt besteed. 

7. Overweeg alternatieven voor een brainstormsessie

Traditionele brainstormvergaderingen vinden plaats op locatie met een whiteboard of sticky notes. 

Maar er zijn ook andere manieren om een effectieve brainstormsessie te houden. 

Zo kunnen teams die thuis of op verschillende locaties werken, gebruikmaken van cloudgebaseerde oplossingen zoals de brainstormsoftware van Lucidchart, die ideaal is voor het in kaart brengen van ideeën, het geven van feedback en het visualiseren van het actieplan. Andere alternatieven zijn bijvoorbeeld e-mail, online chats of anonieme inzendingen aan de groepsleider. Kies de tools en methodes die het beste aansluiten bij de cultuur, voorkeuren en werkstijl van jouw team. 

Het belangrijkste is uiteindelijk niet hoe de brainstormsessie eruitziet, maar of deze voldoet aan de behoeften en doelen van de groep. Hopelijk vond je deze (online) brainstorm organiseren tips waardevol en kan je hiermee jouw team tot nieuwe creatieve ideeën brengen.

Ben je klaar om aan de slag te gaan? Meld je dan aan voor een gratis Lucidchart-account of kies hieronder een sjabloon om te beginnen met brainstormen over je volgende grote idee.