Wszystko o mapach myśli

Mapa myśli to swobodny obraz myśli odgałęziających się z centralnej koncepcji. Wizualna organizacja diagramu sprzyja burzy mózgów, efektywnemu sporządzaniu notatek, skuteczniejszemu zapamiętywaniu informacji i przyciągającej wzrok prezentacji. Mapy myśli mogą być zarówno proste, jak i skomplikowane, rysowane ręcznie lub komputerowo. W zależności od celu i czasu mapa myśli może zawierać pomysłowe, zamierzone elementy, takie jak obrazy, rysunki oraz kręte linie o różnej grubości i wielu kolorach.

W przypadku zastosowania takiego jak sporządzanie notatek w czasie rzeczywistym lub burza mózgów może szybko i prosto pokazać, jak pomysły, nierzadko wyrażone zaledwie jednym lub trzema słowami, wypływają z głównego tematu. Platforma taka jak Lucidchart pozwala dokonywać tego intuicyjnie, automatycznie dostosowując rozmiar i układ elementów. Wraz z postępem diagram może stać się bardziej pomysłowy i skuteczny. Może nawet stać się dziełem sztuki. Inne terminy określające mapy myśli to mapy pomysłów, diagramy sprayowe i drzewa promieniste.

Tony Buzan, brytyjski pisarz i osobowość telewizyjna, spopularyzował termin „mapa myśli” w latach 70. XX wieku w swoim serialu telewizyjnym Use Your Head (Rusz głową) na antenie BBC oraz w swoich książkach takich jak Modern Mind Mapping for Smarter Thinking (w tłumaczeniu dosłownym Sprytniejszy sposób myślenia dzięki nowoczesnym mapom myśli). Jednak idea wizualnego przedstawiania myśli sięga znacznie głębiej.

Porfiriuszowi z Tyru, filozofowi żyjącemu w III wieku w starożytnej Grecji i Rzymie, przypisuje się wizualne odwzorowanie Kategorii Arystotelesa. Jego schemat klasyfikacyjny nazywany drzewem Porfiriusza nie zawierał ilustracji, ale inni myśliciele dodali je później. W XIII wieku filozof Rajmund Llull również używał tego typu diagramów, w tym ilustrowanego drzewa Porfiriusza.

Wielu znanych myślicieli i innowatorów na przestrzeni dziejów słynęło ze specyficznych notatek, często zawierających rysunki i bazgroły. Mowa o osobach takich jak Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Albert Einstein, Marie Skłodowska-Curie, Thomas Edison czy Mark Twain.

W latach 50. XX wieku wprowadzono termin sieci semantycznej – teorii sposobu nauki i semantycznych relacji między pojęciami. W latach 60. została ona rozwinięta przez Allana M. Collinsa i M. Rossa Quilliana. W latach 70. eksperci od uczenia się opracowali mapy pojęciowe, które mają strukturę promienistą, ale w odróżnieniu od map myśli nie są zorganizowane wokół centralnej koncepcji. Tymczasem Buzan ogłosił, że przy mapach myśli inspirował się semantyką ogólną Alfreda Korzybskiego, którą spopularyzowali pisarze science fiction, tacy jak Robert A. Heinlein i A.E. van Vogt. Buzan twierdził, że ludzie często przyswajają informacje w sposób nieliniowy, nie zawsze od lewej do prawej i od góry do dołu, a mapy myśli zostały zaprojektowane tak, aby ten sposób wykorzystać na swoją korzyść.

Powiązane pojęcia obejmują:

• Wykres pierścieniowy:

  wielopoziomowy wykres kołowy, wyglądem nawiązuje do rozbłysków słońca.

• Wykres radarowy:

  rozszerzenie diagramów Venna i Eulera, połączone punkty razem tworzą kształt przypominający radar / pajęczą sieć.

• Mnemotechnika:

  technika pamięciowa usprawniająca proces uczenia się, przybiera różne formy, takie jak akronimy, wskazówki wizualne i dźwięki.

• Diagram UML (Unified Modeling Language):

  diagram używany do wizualizacji systemów w trakcie projektowania oprogramowania.

Kilka badań wykazało, że mapy myśli mogą sprzyjać lepszemu utrwalaniu pomysłów i powiązań, biorąc pod uwagę wizualny wpływ diagramów. Tony Buzan twierdził, że zapamiętywanie informacji zwiększa się dodatkowo dzięki ciekawemu wykorzystaniu obrazów, krętych linii, kolorów i niewielkiej liczby słów. Oto krótkie omówienie tych badań:

• Glennis Edge Cunningham podaje w swoim badaniu przeprowadzonym w 2005 roku, że 80% uczniów szkół średnich biorących udział stwierdziło, iż mapy myśli pomogły im w nauce.
• W badaniu przeprowadzonym w 2002 roku przez Paula Farranda, Fearzanę Hussain i Enid Hennessy studenci drugiego i trzeciego roku medycyny osiągali lepszy poziom zapamiętywania materiału, chociaż skuteczność zależała od preferowanych przez studentów metod sporządzania notatek.
• W badaniu przeprowadzonym w 2006 roku przez A.V. D'Antoniego i G.P. Zipp studenci chiropraktyki wykazali zwiększoną zdolność uczenia się.

Inne badania powiązane z mapami myśli:

• W 2011 roku Joeran Beel i Stefan Langer opisali zawartość map myśli. Ustalili, że większość ich użytkowników stworzyła tylko kilka map (średnio 2,7), średnia liczba węzłów była niewielka (31), a przeciętny węzeł zawierał 3 słowa.
• Claudine Brucks i Christoph Schommer opublikowali w 2008 roku badanie dotyczące automatycznego tworzenia map myśli na podstawie pełnego tekstu. T. Rothenberger i współpracownicy wydali podobny raport w tym samym roku.

• W edukacji, biznesie, informatyce lub prawie każdej dziedzinie:

   mapy myśli są tak wszechstronne i łatwe do wykonania, że są szeroko stosowane w edukacji, świecie biznesu, informatyce i innych dziedzinach.

• Burza mózgów:

   mapa myśli idealnie nadaje się do burzy mózgów wokół koncepcji. Skupia się na myśleniu, rodząc inne pomysły i pokazując ich wzajemne powiązania. Zarówno pojedyncze osoby, jak i całe zespoły mogą ją wykorzystać do uwolnienia kreatywności, nie popuszczając jednak wodzy fantazji za daleko.

• Sporządzanie notatek:

  studenci i specjaliści biznesowi mogą rysować mapy myśli, aby uchwycić i uporządkować pomysły z wykładu, prezentacji, spotkania czy sesji burzy mózgów. Aby osiągnąć większy poziom szczegółowości, można dodać notatki poza wykresem za pomocą programu takiego jak Lucidchart. Wystarczy kliknąć ikonę notatek, aby je zobaczyć.

• Uczenie się i analizowanie:

  badania wykazały zwiększoną trwałość pamięci, jeśli wykorzystywano mapy myśli. Nawet jeśli nie zaczynasz od mapy myśli, możesz utworzyć takową na bazie swoich notatek, aby lepiej zrozumieć i zinterpretować materiał.

• Podejmowanie decyzji:

  mapy mogą pomóc w przemyśleniu czynników związanych z podjęciem dobrej decyzji.

• Prezentowanie:

  mapy myśli przedstawiają pomysły wizualnie. Można je łatwo umieścić w programach, takich jak PowerPoint, Word, Excel i inne.

• Rozwój osobisty:

  pomyśl o celu osobistym lub zawodowym, rozwiąż problem lub wyobraź sobie swoją przyszłość, porządkując swoje pomysły na mapie myśli.

• Projekty kreatywne:

  nakreśl fabułę, pokonaj blokady kreatywne i otwórz się na nowe pomysły w każdym twórczym przedsięwzięciu.

• Planowanie:

  zaplanuj wydarzenie, spotkanie lub projekt za pomocą mapy myśli.

• Fundament innych diagramów:

  mapy myśli mogą być używane na wczesnych etapach projektu i wykorzystywane do jego uporządkowania. Później dane mogą być skuteczniej zaprezentowane za pomocą innych diagramów, w zależności od celu i charakteru projektu.

• Sztuka:

  niektórzy tworzą piękne mapy myśli niczym dzieła sztuki, takie jak te niedawne przykłady.

1. Zdefiniuj swoją centralną koncepcję

   w jednym do trzech słów i umieść ją na środku strony, rysując na papierze lub używając oprogramowania takiego jak Lucidchart. Możesz także ułatwić sobie początek, korzystając z jednego z naszych szablonów map myśli.

2. Nanoś swoje pomysły

   w charakterze etykiet, np. w kształcie prostokątów i z liniami rozchodzącymi się od centralnej koncepcji. Używaj krótkich etykiet, nawet pojedynczych słów, i rozgałęziaj się wraz z każdą warstwą pomysłu.

3. Ustaw obszar roboczy bokiem

   (poziomo), aby ułatwić sobie rysowanie i rozgałęzianie.

4. Zwijaj lub rozwijaj gałęzie

   w tym samym celu. 

5. Używaj sztucznej inteligencji, aby generować więcej pomysłów

   lub rozwiń istniejące za pomocą pytań. 

6. Dołączaj obrazy

   , jeśli pozwala Ci na to czas i charakter koncepcji. Zdjęcia i ilustracje mogą sprawić, że mapa myśli będzie bardziej zapadać w pamięć. 

7. Używaj różnych kolorów

   dla każdej warstwy pomysłu, tworząc wizualną organizację. Jeśli rysujesz odręcznie, używaj kolorowych pisaków lub pojedynczego pisaka wielokolorowego. Możesz także ustalić hierarchię rozmiarów etykiet i grubość linii. 

8. Rysuj linie krzywe lub proste

   w zależności od preferencji. Niektórzy, jak Buzan, twierdzą, że krzywe są bardziej interesujące. 

9. Rozwijaj swój osobisty styl

   oparty na tym, jak rysujesz i myślisz. Nie musisz trzymać się ściśle każdej zasady map myśli.

10. Zacznij od czegoś prostego

    , jeśli masz ograniczony czas, niezależnie od tego, czy rysujesz ręcznie czy komputerowo. Później możesz rozbudować mapę. Aplikacje takie jak Lucidchart pozwalają używać skrótów do łatwego tworzenia mapy, a pola i kolory rozmieszczają się automatycznie. Później możesz dodać artystyczne elementy, takie jak obrazy i zakrzywione linie. 

11. Użyj sztucznej inteligencji, aby podsumować

    całą mapę myśli.

12. Współpracuj, udostępniając

    i edytując mapę myśli online.  

Dowiedz się więcej o tworzeniu mapy myśli tutaj