Plattegrond - Uitleg en voorbeelden

Plattegronden zijn maattekeningen die de relatie tussen kamers, ruimtes en fysieke eigenschappen tonen vanuit een bovenaanzicht. Ze helpen visualiseren hoe mensen door een ruimte zullen bewegen. Plattegronden maken het gemakkelijk om te bepalen of een ruimte geschikt is voor het beoogde gebruik, eventuele problemen op te lossen en het ontwerp aan te passen voordat de volgende stap in het proces wordt aangevat. Het kan ook leuk zijn om te experimenteren met verschillende alternatieve ontwerpen en circulatiestromen, die tonen hoe mensen door de ruimte bewegen.

De beroemde architect Jean Nouvel zei al, "Ruimte, ruimte: architecten hebben het steeds maar over ruimte! Maar ruimte creëren staat niet gelijk aan architectuur. Van eenzelfde ruimte kun je een meesterwerk of een ramp maken." Daarom is een plattegrond zo belangrijk bij het creëren en uittekenen van een logische ruimte die voldoet aan de behoeften van de eindgebruikers - en dit geldt zowel voor een klein huis als voor een massa-evenement.

Een plattegrond toont het totaalbeeld van een woon-, werk- of buitenruimte. Hoewel het in principe een maatschets betreft, bevat een plattegrond onvoldoende informatie voor de bouwvakkers die aan een huis of ander gebouw werken.  Een plattegrond is in feite een schematische afbeelding dat de inrichting van een ruimte weergeeft en als conceptueel uitgangspunt kan dienen. Een bouwvakker heeft volledige blauwdrukken nodig of bouwtekeningen met het soort technische informatie dat je op de meeste plattegronden niet aantreft.

Ruimteplanning is belangrijk in nieuwe structuren, maar ook wanneer je bestaande ruimtes wilt herinrichten om ze efficiënter te kunnen gebruiken. Er zijn veel verschillende redenen waarom bedrijven een beroep doen op architectenbureaus voor ruimteplanning: onafgewerkte kantoorgebouwen, de snelle groei van bedrijven dankzij technologische verschuivingen, afslanking en reorganisaties. Meer informatie vind je in Space Planning van het American Institute of Architects (AIA).

In een ruimte waar mensen wonen, werken, winkelen of elkaar ontmoeten, bepaalt de indeling van de kamer en de flow van een ruimte, of de omgeving als aangenaam en nuttig wordt ervaren. Goede circulatie en doorstroming hangen af van de plannen voor de ruimte. In een verkoopruimte wil je bijvoorbeeld bepalen welke route de bezoekers afleggen, en in een museum wil je voorkomen dat er knelpunten zijn. Afhankelijk van hoe de oppervlakte is opgedeeld, kunnen ruimtes die even groot  zijn heel anders aanvoelen, op basis van de gezichtslijnen (een gezichtslijn is de  theoretische lijn tussen een waarnemer en het object of de ruimte die hij of zij bekijkt). We kunnen als vuistregel nemen dat hoe minder het uitzicht door voorwerpen belemmerd wordt, hoe groter de ruimte zal lijken.

Het concept doorstroming is niet alleen van toepassing op mensen die door ruimtes bewegen. Feng Shui is de kunst van de harmonieuze omgeving en wordt al meer dan 5000 jaar gebruikt om huizen en openbare ruimtes in te richten. Beoefenaars van Feng Shui overal ter wereld gebruiken nu ook plattegronden op schaal om de strenge regels van dit oude gebruik toe te passen, zowel op nieuwe structuren als bestaande omgevingen Zo werd het nieuwste Disney-pretpark in Shanghai gebouwd met de inbreng van Feng Shui-meesters. Meer informatie vind je in Feng Shui Principals for Building and Remodeling, een artikel van het American Institute of Architects (AIA).

Of je nu potlood en grafiekpapier gebruikt, of je plattegrond met een online programma tekent, hier vind je een aantal essentiële stappen en items die je nodig hebt om een hoogstaand diagram op te stellen:

1. Verlanglijst. Maak een uitgebreide lijst op van wat de mensen die de ruimte zullen gebruiken wensen en nodig hebben.

2. Meten. Zorg ervoor dat je de juiste afmetingen gebruikt - meet alles dus zeker een tweede keer op. Dit moet je meten:

   1. Buitenmuren of de eigenlijke oppervlakte die je ruimte inneemt, deuren of andere toegangen en ramen.

   2. De volledige lengte van elke muur, en van vloer tot plafond.

   3. Waar de stopcontacten, schakelaars en andere bedieningspunten zich bevinden.

   4. Vaste elementen: alle architecturale elementen, van open haarden, steunen en legplanken tot zitbanken en ingebouwd meubilair.

   5. Omliggende ruimte en volledige afmetingen van items buiten, en waar ze zich op je plattegrond bevinden.

   6. Objecten die zich in de ruimte zullen bevinden.

3. Schaal. Plattegronden moeten op schaal worden getekend, wat betekent dat de grootte van je tekening wordt aangepast zodat de volledige ruimte gemakkelijk op een blad papier of een scherm kan worden weergegeven. Een veelgebruikte schaal is 1cm = 50cm. Dezelfde schaal moet dan worden toegepast op andere objecten die in de plattegrond worden opgenomen, zoals meubilair of een stand in een conferentieruimte.

4. Denk aan gezichtslijnen. Wat wilt je zien als je staat, zit of werkt? Denk aan ramen, deuren, muren en wat het meest logisch is voor hoe je de ruimte wilt gebruiken.

5. Tekenen. Stel je plattegrond op met al die elementen in gedachten. 

6. Evalueren. Kijk opnieuw naar de verlanglijst. Evalueer de indeling en analyseer daarbij ook de circulatie. Andere factoren die je in overweging kunt nemen zijn bruikbare ruimte, privacy en toegankelijkheid. Ontdek hier alles over het evalueren van ruimtelijke planning en ontwerp in residentiële ruimtes.  

7. Delen. Werk met anderen samen en laat iemand anders je plattegrond nakijken zodat je feedback kunt krijgen over je ontwerp.

Plattegronden worden meestal beschouwd als de eerste stap bij het ontwerp van woon- of werkruimte, maar deze fundamentele diagrammen worden voor nog veel meer gebruikt, zoals tuinontwerp, het plannen van nooduitgangen,  parkeerterreinen en tentoonstellingsruimte.

Hier vind je een aantal voorbeelden van verschillende plattegronden en hoe ze gebruikt worden:

Huizen en vastgoed

In 2013 waren huizen in de VS heel wat groter dan in 1973: volgens het American Enterprise Institute is de leefruimte de laatste 40 jaar per persoon verdubbeld..

Naarmate huizen groter werden, nam de populariteit van open interieurs en de aandacht voor gezichtslijnen toe. Google Trends toont de voorbije 10 jaar aanzienlijk stijgende interesse:

Die grotere woningen met open interieurs waar de keuken zichtbaar is vanuit de aanpalende woonruimtes, beïnvloeden nu het ontwerp van alle soorten woningen. Denk hierbij vooral aan de trend waarbij piepkleine woningen heringericht worden om met een zeer beperkte oppervlakte toch een gevoel van licht en ruimte te scheppen. Consumenten die huren, kopen of bouwen begrijpen allemaal dat een goede plattegrond het leven aangenamer maakt en de waarde van vastgoed kan helpen verhogen. Daarom zijn plattegronden een belangrijke verkoopstool geworden, zowel on- als offline, voor makelaars en ontwikkelaars.

Landschapsarchitectuur

Buitenruimte heeft net zozeer behoefte aan een goed ontwerp als je interieur. Een goed plan begint met een gedetailleerde inventaris en analyse van het terrein en een basiskaart met nauwkeurige afmetingen om de aanleg van terrassen, paden en stoepen, maar ook nieuwe aanplanting uit te tekenen. Heb je hulp nodig om je tuin te plannen? Ontdek de cloudgebaseerde software van Lucidchart.

Werkruimte

In het algemeen zijn kantoorruimtes van aparte kantoren via scheidingswanden naar open ruimtes geëvolueerd. Open kantoorruimte heeft zowel voordelen als  nadelen, maar het lijkt waarschijnlijk dat dit een populaire oplossing zal blijven - het is goedkoper en personeelswijzigingen zijn gemakkelijk op te vangen. Ongeacht welke indeling bedrijven kiezen, het gebruik van plattegronden kan aanzienlijke hoeveelheden tijd en geld besparen wanneer ruimtes ingericht of heringericht worden.

Openbare ruimte

Musea, scholen, overheidsgebouwen en ziekenhuizen hebben dagelijks grote aantallen personeelsleden en bezoekers, die allemaal veilig het gebouw moeten kunnen binnenkomen, doorlopen en verlaten. Het opstellen van een plattegrond is een belangrijke stap om de ruimte correct in te delen. Een duidelijke interactieve of gedrukte plattegrond is ook essentieel om ervoor te zorgen dat het publiek in die grote ruimte zijn weg vindt. Ook worden plattegronden gebruikt om goede signalisatie te creëren.

Winkels

In het geval van een winkel kan de inrichting cruciaal zijn voor de winst. De invloed van doorstroming op de verkoop wordt al tientallen jaren bestudeerd. Er spelen drie belangrijke factoren mee: ten eerste gaan de meeste mensen naar rechts wanneer ze een winkel binnenkomen; ten tweede moet de grootte van de gangpad in overweging genomen worden, afhankelijk van de verkoopdoelen en het type winkel; en ten derde zijn ook licht en ruimte van groot belang. Als klanten te snel door de winkel bewegen, lopen ze bepaalde producten wellicht voorbij, maar als ze te traag bewegen, kan dat irriterend werken en kunnen ze de winkel misschien verlaten. Een evenwichtig en doordacht ontwerp en de locatie zijn doorslaggevend voor een winstgevende winkelinrichting.  

Parkeerterreinen

Een goed georganiseerd parkeerterrein kan een groot verschil maken voor winkels en dienstbedrijven. Toegang voor mindervaliden, barrières en landschapsinrichting spelen allemaal een rol. Er zijn steeds specifieke factoren om in gedachten te houden, zoals het type structuur, de omgeving en de lokale wetgeving, maar in het algemeen is het doel om het aantal plaatsen te maximaliseren, rekening houdend met de afmetingen van huidige en toekomstige voertuigen.

Evenementen en tentoonstellingen

Een slecht georganiseerd evenement kan veel kosten met zich meebrengen, dus is het belangrijk om alles zo zorgvuldig mogelijk voor te bereiden - inclusief een nauwkeurige en goed uitgedachte plattegrond. Op huwelijksfeesten, bedrijfsevenementen en congressen worden vaak honderden of zelfs duizenden mensen verwacht. Daarom moet goed over de inrichting worden nagedacht, om ervoor te zorgen dat de ruimte doeltreffend wordt gebruikt. Zowel deelnemers en exposanten als leveranciers moeten begrijpen hoe de zitplaatsen, standen en doorstroming zijn ingericht. Ook de catering, licht- en geluidsleveranciers, de beveiliging en andere betrokkenen moeten de fysieke ruimte waarin ze werken door en door kennen om een succesvol evenement te organiseren. Daarbij is het van fundamenteel belang om de dynamiek van grote groepen mensen te begrijpen, en om de fysieke ruimte doordacht in te richten.

Je kunt de tijd nemen om met pen en papier een plattegrond uit te tekenen. Maar het kan ook sneller en gemakkelijk met een online programma dat sjablonen gebruikt. Zo kun je de plattegrond sneller en nauwkeuriger uittekenen en op een leuke manier designmogelijkheden verkennen met behulp van software.

Waarom worstelen met pen en papier of andere programma's die het tekenen van plattegronden complexer maken dan zou moeten? U kunt voor elke ruimte duidelijke plattegronden creëren, en aanpassen precies zoals u ze wilt. Ontdek hoe Lucidchart het ontwerpen van plattegronden snel en gemakkelijk maakt:

• Sjablonen maken het werk gemakkelijker. Zelfs als je weinig of geen ervaring hebt met plattegronden, kun je meteen aan de slag met onze handige en volledig aanpasbare sjablonen.
• Versleepbare vormbibliotheek met elk element dat je nodig hebt. Objecten worden geschaald en werden ontworpen om zo gebruiksvriendelijk mogelijk te zijn. Sleep de vorm uit de grote bibliotheek naar de juiste plaats en sla objecten op in uw aangepaste bibliotheek om ze gemakkelijk terug te vinden.
• Samenwerken in de cloud. Dankzij integratie met Google Drive, Confluence, JIRA en Jive kun je probleemloos samenwerken. Met de samenwerkingsmogelijkheden van Lucidchart kunnen gebruikers in real-time documenten bekijken en bewerken, opmerkingen posten of chatten.
• Delen en publiceren. Print pdf-, jpeg- en png-afbeeldingen in het formaat dat je nodig hebt, of deel je plattegrond op sociale media of via e-mail om je medewerkers op de hoogte te houden.
• Platformoverschrijdende mogelijkheden. Lucidchart is heel compatibel en kan gebruikt worden op pc, Linux of OS X.
• Visio en Gliffy plattegronden importeren/exporteren. Bestaande bestanden kunnen snel en eenvoudig naar een enkele veilige locatie worden gemigreerd, dus is het geen probleem om oude diagrammen in je browser te bewerken.
• Een app om altijd en overal plattegronden te ontwerpen. Ontwerp ook weg van je desktop met een iOS-app voor je telefoon of tablet.